Sonntag, 18. November 2007

Observaziuns d’in auditur:

ei dat ils oraturs silencius, ils sabiuts, ils impartinents, ils indiscrets, ils malinschigneivels, ils sabis, ils dormulents, quels che patiarlan dad ault, quels che scutinan, quels che targlinan, quels che serepetan, quels che svieschan, quels che calculeschan, quels che damondan, quels che interrumpan, ils impazients, ils tactichers, ils monotons, quels che motiveschan, quels che ornameschan, quels che enumereschan, ils selamentauners, ils moralists, ils solitaris, ils bandunai, ils disfamai, ils celebrai, ils smaledi, ils permalai, ils insultai, ils caots, ils temeletgs, ils plauns, ils pascheivels, ils patgifics, ils stuorns, ils leischens, quels che untgeschan, quels che simplificheschan, quels cun corns, ils ludauners, ils seludauners, ils pedants, ils dramaturgs, ils charmants, ils encantonts, ils fascinonts, ils cumplicai, quels che van silla gnarva, ils entusiasts, ils piars, ils mets

Sonntag, 4. November 2007

Maja Hofer 3: In pitschen Tiger tschertga in nov dachasa

“El ha num Ninja”, di Frances cun in surrir lad sur tut sia fatscha.
“Plascha el a tai? U ella? Ella è gea ina matta, ina femella per dir endretg.”
“Ninja”, di Maja e guarda en la stgatla, che Frances ha dà. Ninja....ed ella na sa betg sch’ella duai cridar u rir.
“In giat? Tge duai jau far cun in giat, Frances? Ti ma das in giat per ils 200 francs che jau hai dà a tai?
„Oh,oh... ils raps, stgisa quels hai jau emblidà, ti survegns els aber schond anc, Ninja è però in regal.“ Ria Frances e dat
in bitsch sin la massella da Maja. “Have fun” di el anc e gia curra el giu da stgala.
Frances tge coga! Pensa Maja. El pensa che jau saja suletta che jau haja lungurus e dovria perquai in giat, pensa Maja e daventa gritta; tge idea ha quest tip, tge sa lura ses frar sur dad ella? Ella n’ha nagin temp per in giat, perquai ch’ella è occupada, ella ha amis, era sche Frances na craja betg quai (jau sai, el ha raschun, jau sun bunamain la suletta amia da Maja) e Maja ma telefona ussa en sia desperaziun.
“Ma di, tge vul quai dir in giat? E quai sco quella glieud che sa cumpra in chaun per lura trenar sco ch’igl è cun in kindl! Jö, guarda , la chagnola, schnuccki, e jö e mhm, e balabala e fa là e betg quest e betg l’auter e jö, dorma sper mai e huara saich! Tge duai jau uss far cun quest giat?”
“Fa tge che ti vuls, Maja”, respund jau tut coola, “igl è mo in giat, tegna el sche ti has gust e uschiglio regala el ad insatgi auter, fa i cedel en il Migros, quai è forsa il meglier.”
E il lectur e la lectura crajan uss forsa che Maja n’haja nagin cor, ma Maja ha in grond cor, che batta en il mument però plitost per ella sez sco per autras creatiras e perquai ch’ella n’ha ni la gnerva ni ils raps per ir a cumpar wiskas senza fin va ella mo ina giada en il Migros e cumpra là latg per Ninja e depona en il medem mument in cedel vi da la tavla naira: "In pitschen Tiger tschertga in nov dachasa."

Mittwoch, 31. Oktober 2007

Novemberschreiben - scriver in roman en in mais!



Damaun cumenza il november e cun quest il pli bel mais per tuts e tuttas che scrivan gugent. Il project "Novemberschreiben" è ina motivaziun per finalmain cumanzar (e finir) cun il roman, ch'ins vuleva gia adina scriver.

Guarda la pagina:

www.novemberschreiben.ch

La finamira è da scriver 50'000 pleds entaifer 30 dis.

Maja Hofer 2: Frances - il frar

Maja Hofer, mi’amia, jau hai gia preschentà in pau ella, mia Maja Hofer ha in frar. Ses frar ha num Frances, a l’englaisa din’ins quai „Fräncis“, uschè circa. Jau n’enconusch gea betg uschè bain Frances, ma Maja ma quinta mintgatant da ses frar. Quest frar è in pau in „Vogel“. Sco ch’ins schess. In che giauda la vita e lavura mo in pau. Quai era er il motiv, pertge che Maja è betg Frances ha surprendì la conditoria Hofer.
Frances damai è in pau in auter tip co Maja. El viva en in bus e lavura ina giada qua ed ina giada là. D’enviern è el scolast da snowboard, e gea, el correspunda a tut ils clischés da quests. E sco ch’igl è cun da quels „Vogels“, raps n’han els mai. Uschia era Frances.
„Ma das insatge“, dumonda Frances, curt suenter ch’el ha scalinà tar Maja.
„Co fissi cun dir, hallo, buna saira chara sora?“ di Maja.
„Ti sas, che ti es mia suletta e cun quai mia pli chara sora, ma che jau drov puspè raps, n’has ti betg savì....“
“Puspè, Frances!”
“Please”, di el. E Maja al smatga 200 francs en maun.
“Ma di pertge che ti drovas els.” “
“Na, Maja, quai na poss jau betg dir. Igl è ina surpraisa, ma segir ina che fa plaschair a tai.”
“Frances – jau n’hai era betg uschè blers raps, ed jau drov els per mes cudesch da recepts!”
“Recepts, recepts, Maja!” di Frances e rolla ses egls. Entant s’ha el tschantà vi da la maisa en sia cuschina e sa fa ina cigaretta. Maja tira si las survantschellas ma na di nagut.
“Co manegias quai? Recepts, è insatge bun, betg ma trair per il tgil.”
“Gea, gea Maja, jau sai, ti vivas per las turtas. Ma sas quai na vegn betg a cuntentar Tai tut tia vita.”
“Taidla Frances, jau na vi naginas discussiuns, en in’emna ma das puspè enavos ils raps!”
“Gea, gea, gea” di Frances, ch’è dal rest pli giuven che Maja, ma quai ha il lectur e la lectura segir gia badà e ch’el ha rastas na ston ins en sasez era betg pli menziunar.
Il rasta-Frances damai s’auza cun sia cigaretta e banduna l’abitaziun. “Aufniemmerwidersehen a la proxima dumonda da raps”, pensa uss forsa il lectur ed era Maja pensa quai, dat in suspir profund, prenda in schluc Amaretto or da la buttiglia e continua cun ses experiment: “tartelets-amaretto au citron”.
Ma mintgatant sa fan ins memia spert in’opiniun, bunamain sin il minut, in’emna pli tard, Maja è puspè vi dal experimentar vi dals tartelets, la relaziun tranter il saft da “citron” ed il amaretto n’è anc betg perfetga, qua scalinà Frances puspè vi da sia porta.
“Chau chara”, salida Frances a sia sora pli veglia e la schmatga ina stgatla da chartun sin il bratsch.
“Tge è quest?” dumonda Maja ma sia dumonda vegn respundida gist en il medem mument, cun in profund e dadaut „Miauuu“.

Montag, 29. Oktober 2007

Maja Hofer 1: Maja Hofer - mi'amia

Jau hai in’amia. Quai è ina relativamain buna amia, sin ina scala dad 1 enfin 10 (10 è il maximum) è ella circa in 8. Quai è uss in pau nausch, insaco, da dar notas ad amias, ma a questa amia èsi tuttina, jau di, ch’i è tuttina, perquai che ella na legia gea betg quest text.
Maja Hofer, sco che mi'amia ha num, è numnadamain in’invenziun. In’invenziun da mai. Ma mintgatant ves jau era ad ella, a Maja, u a dunnas che sumeglian ad ella e lura pens jau, gea uschè guarda ella ora, quest è precis Maja. Sche vus vulais savair, also Maja è in pau ina pli grossa. Betg fitg grossa, ma ella ha in pau speckrölleli enturn il venter. Bun, quai ha forsa era da far cun ses job, cun sia professiun, Maja Hofer è numnadamain pasternera/conditra. Ella n’è anc betg uschè veglia, quants onns ch’ella ha precis na sai jau betg. Ma ella è gia dapi in pèr onns possessura e manadra da la furnaria/conditoria Hofer a Cuira. Ella ha surpiglià questa suenter la mort da ses bab. (Ella na vul betg discurrer sur da la mort da ses bab.)
Maja è ina persuna alleghra (almain cun mai) e ella ama sia lavur. Ses pli grond siemi è da scriver in cudesch, in cudesch cun recepts da turtas e cakes e biscuits. Quai è ses sulet siemi ed ella lavura sper sia lavur en la furnaria vi da quest cudesch. Concret vul quai dir, ch’ella è la saira a chasa e fa experiments cun farina, tschigulatta e nitscholas e da tutta sort ingredienzas. Jau vegn mintgatant tar ella e cur ch’ella avra la porta guarda ella ora sco in spiert, sut tschigulatta e sura farina.
La vita da Maja è ina vita tut quieta, en sasez, ses higlights èn quellas sondas cura che nus giain en sortida e sautain, uschiglio ha ella ses ritmus e nagut na la bitta or da la via ch’ella va e vul ir.
Ha - quai craja ella. Ma da temp en temp cumpara insatgi, che vul bittar sutsura tut. Ma da quai pli tard.

Dienstag, 23. Oktober 2007

la lengua da l'ögl

Eu n’ha ün tic. Ün vizi schmaladi. Eu sun fixada visualmaing sün boccas. Minchatant n’haja l’impreschiun ch’eu nun inscuntr ad umans - dimpersè be a boccas.

La bocca la plü strana ch’eu n’ha inscuntrada es statta la bocca d’üna duonna vegliuorda– üna bocca sco üna porta d’tablà, cul surrier sainza daints.

Sia fatscha segnada da la vita, da la füga dal tibet, dal sulai chi bruscha sainza misericordia. Immez sia vista fodigliada – ögls buondrius, ma na buondrius sco quels d’ün uffant – plütschönch sco sch’els vessan viss fingià tuot quai cha quist muond sporscha e spettessan uossa be buonder sülla spendranza.
Tuot vi da la veglietta am paraiva vegl sco crap.

Culla prüm’ögliada eir sia bocca. Ils lefs sblatschs bod transparaints, sco palperi da saida sgrufglinà. Sco contrast las andschivas nairas, nairas dal tschiccar e tschüchar tabac. E lura impè da daints be duos moccels gelgs vanzats.

La veglietta ha let meis avegnir our da la palma da meis man schneister. Löntsch ha’la stübgia la fuorma dal man, las lingias, la dainta, las unglas... Ed eu eu n’ha contemplà sia bocca.

La lingua estra ha trat mi’attenziun sün sia lengua. Normalmaing sun las lenguas veglias, surtrarttas cun üna vetta grischgelguainta cun papillas. Lenguas veglias sun plü grossas e gruoglias – la lengua da quista profetessa na. Üna lengua cuorta, fina, glischa, agila, cotschna sco ün’ampua, bod glüschainta – üna lengua viva.

Sco scha’ls milli pleds profetisats tilla vessan dat la giuventüna - per adüna.


Impuls pel Radio Rumantsch, october 07 – inscunter

Freitag, 19. Oktober 2007

Bainvegni!

Il blog “Simplamain scriver” è in experiment. Nus vulain empruvar, quant bain che la publicaziun e la communicaziun davart litteratura funcziuna sur la rait. Il blog è in instrument fitg simpel per publitgar texts en il internet, ed en in blog pon auters commentar quai ch’els legian. Il blog è atgnamain in diari, en blogs scrivan persunas regularmain sur da lur vita. Noss blog duai avair in pau in autra funcziun, el è avert per tuts che vulan scriver. Ma forsa ch’el resta in diari, il diari da la litteratura rumantscha!
La furma da text è averta, poesias, texts curts, istorgias pli lungas, mo in pèr pleds – tut è pussaivel, tut è “simplamain scriver”.

Bun divertiment!