Dienstag, 23. Oktober 2007

la lengua da l'ögl

Eu n’ha ün tic. Ün vizi schmaladi. Eu sun fixada visualmaing sün boccas. Minchatant n’haja l’impreschiun ch’eu nun inscuntr ad umans - dimpersè be a boccas.

La bocca la plü strana ch’eu n’ha inscuntrada es statta la bocca d’üna duonna vegliuorda– üna bocca sco üna porta d’tablà, cul surrier sainza daints.

Sia fatscha segnada da la vita, da la füga dal tibet, dal sulai chi bruscha sainza misericordia. Immez sia vista fodigliada – ögls buondrius, ma na buondrius sco quels d’ün uffant – plütschönch sco sch’els vessan viss fingià tuot quai cha quist muond sporscha e spettessan uossa be buonder sülla spendranza.
Tuot vi da la veglietta am paraiva vegl sco crap.

Culla prüm’ögliada eir sia bocca. Ils lefs sblatschs bod transparaints, sco palperi da saida sgrufglinà. Sco contrast las andschivas nairas, nairas dal tschiccar e tschüchar tabac. E lura impè da daints be duos moccels gelgs vanzats.

La veglietta ha let meis avegnir our da la palma da meis man schneister. Löntsch ha’la stübgia la fuorma dal man, las lingias, la dainta, las unglas... Ed eu eu n’ha contemplà sia bocca.

La lingua estra ha trat mi’attenziun sün sia lengua. Normalmaing sun las lenguas veglias, surtrarttas cun üna vetta grischgelguainta cun papillas. Lenguas veglias sun plü grossas e gruoglias – la lengua da quista profetessa na. Üna lengua cuorta, fina, glischa, agila, cotschna sco ün’ampua, bod glüschainta – üna lengua viva.

Sco scha’ls milli pleds profetisats tilla vessan dat la giuventüna - per adüna.


Impuls pel Radio Rumantsch, october 07 – inscunter

1 Kommentar:

göri hat gesagt…

tiers la lengua da l'ögl.
Per dir be cler e net: tieu text am plescha bain: el porta tensiun cun quist tic da vaira adüna be sülla buocha tar inscunters. Specielmaing bain m'ho eir plaschieu la fin chi do l'ideja cha quella chi profetisescha resta giuvna grazcha a sieu vzair il futur, "il futur es la giuventüna"...
Tiers tscherts möds da dir d'he ün miel fadia, quella po deriver be simplamaing da me, già ch'eau svessa d'he mieus tscherts tics, ma eau ils di listess, perche cha forsa hest eir tü ün pitschen melesser tar ün u l'oter da quels e tres ch'eau dun palais mieu sentimaint ün pô skeptic at decidast forsa da müder ün u l'oter. Ma scu dit que es fich bain pussibel ch'eau sun simplamaing orv per quels dits e forsa sun quels güsta il bun vi da tieu text, quelo stust tü decider. Schi dimena:

- "üna bocca sco üna porta d'tablà" es ün da quels purtrets tradiziunels cha mincha magister ludaiva in noss cumponimaints da primara - forsa eir pü tard, ma tar quista veglia profeta, tschiaingra, Tibetauna(?) nu'm pera'l il melder. Que es simil scu cul esser "stut sco'l giat da Flurin", eir quel es telmaing üso, abüso, ch'el am disgusta in ün text fras-ch (Oter alura sch'el voul fer schnöss dal magister chi til loda!).
- ün pô curius am pera eir "cul surrier sainza daints" schabain cha quelo es simplamaing descrit. Forsa as pudess cumbiner quistas duos chosas: la grandezza da la buocha e sieu esser scuzza.
Ün purtret cha nu d'he neir inclet - forsa nu d'he per cas mê udieu da quelo e que es simplamaing be mia ignoranza - fich bain pussibel - es:
"da la fügia dal tibet" . Managiast tü cha la duonna veglia es üna Tibetauna chi d'eira fügida a sieus temps cur cha la China ho erigieu sia dictatura?

- Ün miel fadia, però propi be ün miel, am ho eir fat l'expressiun La lingua estra "ha trat mi'attenziun" sün sia lengua - ma eau nu se cu cha tü pudessast descriver melder il fat cu cha "tü" hest clappo buonder per la lengua da la veglia.

Per glivrer vulessi quinter sü ün pêr pleds chi tenor me - ma eau nu d'he controllo cul dicziunari - haun aint sbagliets d'ortografia o simils:

La bocca la plü strana ch'eu n'ha inscuntrà (in frances füss güst l'accord dal particip ma in rumauntsch nu d'he mê vis ne udieu quel in ün lö scu quist)

plüchöntsch, vis (e na viss), sblachs, moccels? forsa mockels?, tschütschar